Métrica y rima del poema El callejón del besp

El callejón del besp

de Juan de Dios Peza

Versossílabasrima
consonante
rima
asonante
U-na-no-chein-ver-nal-de-las-más-be-llas11Aa
con-queen-ga-la-nae-ne-ro-sus-ri-go-res11Bb
yen-quea-so-man-la-lu-nay-las-es-tre-llas11Aa
cal-man-do-pe-nas-eins-pi-ran-doa-mo-res;11Bb
no-cheen-quees-tán-ga-la-nes-y-don-ce-llas11Aa
ol-vi-da-dos-dea-mar-gos-sin-sa-bo-res11Bb
al-cas-to-fue-go-de-pa-sión-se-cre-ta11Cc
pa-ro-dian-doa-Ro-me-o-ya-Ju-lie-ta.11Cc
En-u-na-dee-sas-no-ches-so-se-ga-das11Dd
en-que-niel-vien-toa-su-su-rrar-sea-tre-ve11Ee
nial-cru-zar-por-las-tris-tes-en-ra-ma-das11Dd
las-mus-tias-ho-jas-de-los-fres-nos-mue-ve11Ee
en-que-se-ven-las-ci-mas-ar-gen-ta-das11Dd
que-na-tu-ra-vis-tió-dee-ter-na-nie-ve11Ee
yen-la-dis-tan-cia-se-di-bu-jan-va-gos11Ff
co-pian-doel-cie-loa-zul-los-qui-e-tos-la-gos;12Ff
lle-góal-pie-deu-naan-gos-ta-ce-lo-sí-a11Gg
em-bo-za-doy-dis-cre-toun-ca-ba-lle-ro11Hh
cu-ya-mi-ra-dahi-pó-cri-taes-con-dí-a11Gg
con-laan-chu-ro-sa-fal-da-del-som-bre-ro.11Hh
Se-ñal-de-pre-vi-sión-o-dehi-dal-guí-a11Gg
de-ja-ba-ver-la-pun-ta-de-sua-ce-ro11Hh
yen-pie-que-dó-jun-toa-ve-tus-ta-puer-ta11Ii
co-mo-qui-en-vaau-na-ci-tayes-táa-ler-ta.11Ii
En-gran-si-len-cio-la-ciu-dad-dor-mi-da11Jj
tan-só-lo-tur-ba-su-qui-e-tud-se-re-na12Kk
del-San-toO-fi-cio-co-mo-voz-te-mi-da11Jj
dé-bil-cam-pa-na-que-dis-tan-te-sue-na11Kk
o-dea-mor-ju-ve-nil-no-ta-per-di-da11Jj
al-gu-naa-pa-sio-na-da-can-ti-le-na11Kk
oel-ru-mor-queen-tre-pá-li-dos-re-fle-jos11Ll
sue-len-al-zar-las-ron-das-a-lo-le-jos.11Ll
De-pron-toa-quel-ga-lán-des-co-no-ci-do11Mm
le-van-tael-ros-troen-ac-ti-tud-vio-len-ta11Nn
y-cual-del-al-to-cie-lo-des-pren-di-do11Mm
un-án-gel-a-su-vis-ta-se-pre-sen-ta11Nn
-¡Oh-Man-ri-que!-¿E-res-tú?-¡Tar-dehas-ve-ni-do!13Mm
-¿Tar-de-di-ces-Le-o-nor?-Las-ho-ras-cuen-ta.13Nn
Y-el-tiem-po-que-con-tes-taa-tal-re-pro-che12Ññ
da-bael-re-loj-las-do-ce-de-la-no-che.11Ññ
Y-di-jo-la-don-ce-lla:---"De-boha-blar-te13Oo
con-to-doel-co-ra-zón;-yo-ne-ce-si-to11Pp
la-cau-sa-de-mis-ce-los-ex-pli-car-te.11Oo
Mia-mor-lo-sa-bes-bien-es-in-fi-ni-to11Pp
tal-vez-ni-muer-ta-de-ja-ré-dea-mar-te11Oo
pe-roes-tea-mor-lo-juz-gan-un-de-li-to11Pp
por-que-no-lou-ni-rán-sa-gra-dos-la-zos11Qq
pues-to-que-vi-ves-en-a-je-nos-bra-zos.11Qq
"Mi-pa-drea-yer-mi-rán-do-meen-fa-da-da11Rr
-me-pre-gun-tó-con-du-da-sie-ra-cier-to12Ss
que-me-lle-gas-teaha-blar-e-na-mo-ra-do11Tt
yal-ver-mi-con-fu-sión-él-tan-ex-per-to11Ss
sin-pre-gun-tar-me-más-a-gre-góai-ra-do:11Tt
pre-fie-ro-ver-lo-por-mi-ma-no-muer-to11Ss
a-de-jar-que-con-tor-pea-le-vo-sí-a11Gg
man-ci-lleel-lim-pioho-nor-de-lahi-ja-mí-a.11Gg
"Y-al-gui-en-quees-ta-baa-llí-di-joim-pru-den-te:13Uu
¡Ah!-yoa-Man-ri-que-co-no-cíen-Se-vi-lla11Vv
es-gua-po-de-ci-dor-in-te-li-gen-te11Uu
don-de-qui-e-ra-quees-tá-re-sal-tay-bri-lla12Vv
mas-co-noz-co-tam-bién-au-nai-no-cen-te11Uu
mu-jer-deal-ta-fa-mi-lia-de-Cas-ti-lla11Vv
en-cu-yoho-gar-cual-ás-pid-sein-tro-du-jo11Ww
y-la-min-tió-pa-sión-y-la-se-du-jo.11Ww
En-ton-ces-yo-ce-lo-say-cons-ter-na-da11Rr
le-pre-gun-té-con-ra-bia-ya-mar-gu-ra11Xx
sin-tien-doen-mi-ce-re-bro-des-bor-da-da11Rr
la-fie-bre-del-do-lor-y-la-lo-cu-ra:11Xx
-¿E-sai-no-cen-te-víc-ti-main-mo-la-da12Rr
hoy-llo-raen-el-ol-vi-do-su-ter-nu-ra?11Xx
Y-el-de-la-tor-me-res-pon-dió-con-sa-ña:12Yy
-¡No!-La-tra-jo-Man-ri-quea-Nue-vaEs-pa-ña.12Yy
"Sies-la-mu-jer-por-con-di-ción-cu-rio-sa11Zz
yen-in-qui-rir-con-cen-tra-sus-an-he-los11
es-más-cuan-doo-fen-di-day-ren-co-ro-sa11Zz
sien-teen-su-pe-choel-dar-do-de-los-ce-los11
y-yo-sin-con-te-ner-me-lo-caan-sio-sa11Zz
sin-de-man-dar-a-li-vios-ni-con-sue-los11
le-pre-gun-té-por-víc-ti-ma-tan-be-lla11
yen-cal-ma-res-pon-dió:--Vi-ve-con-e-lla.12
"Des-pués-de-tal-res-pues-ta-queha-de-ja-do11Tt
du-dan-doen-tre-loe-fí-me-roy-lo-cier-to11Ss
aun-co-ra-zón-que-siem-pre-tehaa-do-ra-do11Tt
y-só-lo-pa-ra-ti-la-te-des-pier-to11Ss
tal-co-mo-de-jaun-fil-troen-ve-ne-na-do11Tt
al-que-loa-pu-ra-sin-co-lor-y-yer-to:11Ss
no-te-sor-pren-da-quea-tu-ci-taa-cu-da11
pa-ra-que-tú-mea-cla-res-es-ta-du-da".11
Pa-sóun-gran-ra-to-de-si-len-cioy-lue-go11
Man-ri-que-di-jo-con-la-voz-se-re-na11Kk
-"Des-de-que-yo-te-vi-tea-do-ro-cie-go12
por-ti-ten-go-dea-mor-el-al-ma-lle-na;11Kk
no-sé-sies-ta-pa-sión-ni-sies-te-fue-go11
meen-no-ble-ce-me-sal-vao-me-con-de-na11Kk
pe-roes-cu-cha-Le-o-nor-i-do-la-tra-da12Rr
a-na-die-te-mo-ni-meim-por-ta-na-da.11Rr
"Muy-jo-ven-e-ra-yo-yen-cier-to-dí-a11Gg
li-bre-de-de-sen-ga-ños-y-do-lo-res11Bb
lle-gué-de-ca-pi-tán-aAn-da-lu-cí-a11Gg
la-tie-rra-de-la-gra-ciay-los-a-mo-res.11Bb
Ni-la-mal-dad-niel-mun-do-co-no-cí-a11Gg
va-ga-ba-co-mo-tan-tos-so-ña-do-res11Bb
queen-pos-deal-gún-a-mor-dul-cey-pro-fun-do11
ven-co-moe-ter-no-car-na-val-el-mun-do.11
"En-con-tréau-na-mu-jer-jo-ven-y-pu-ra11Xx
y-no-sé-qué-la-di-je-deim-pro-vi-so11
laa-se-gu-ré-que-rer-la-con-ter-nu-ra11Xx
y-no-pue-do-ne-gár-te-lo:-me-qui-so.11
Bien-pron-to-to-mó-cre-ces-laa-ven-tu-ra;11Xx
so-ñé-te-ner-con-e-llaun-pa-ra-í-so11
por-que-yaen-mis-a-bue-los-e-ra-fa-ma:11
an-tes-Dios-lue-goel-Rey-des-pués-mi-da-ma.11
"Y-la-lle-vé-con-mi-go;-fue-suan-he-lo11
se-guir-mey-fue-mi-vo-lun-tad-en-te-ra;11
sur-gióun-ri-val-y-le-ma-téen-un-due-lo11
y-des-pués-de-tal-lan-ceaun-que-qui-sie-ra11
pin-tar-no-pue-doel-an-siayel-des-ve-lo10
que-dea-que-lla-Se-vi-lla-den-troy-fue-ra11
me-dioel-a-mor-co-mo-te-naz-cas-ti-go11
del-rap-to-que-me-pe-say-que-mal-di-go.11
"A-no-ti-cias-lle-gó-del-So-be-ra-no11
es-taa-mo-ro-say-ju-ve-nil-ha-za-ña11Yy
y-por-sal-var-me-me-ten-dió-su-ma-no11
y-pa-raha-cer-me-dies-troen-la-cam-pa-ña11Yy
me-man-dó-con-un-je-fe-ve-te-ra-no11
aes-ta-be-lla-re-gión-de-Nue-vaEs-pa-ña...11Yy
¿A-ban-do-na-baa-la-mu-jer-a-que-lla?11
soyhi-dal-go-Le-o-nor-¡vi-ne-con-e-lla!11
"Te-co-no-cíy-tea-mé-na-da-teim-por-te11
la-cau-sa-del-a-mor-que-me-de-vo-ra;11
la-brú-ju-la-mi-bien-siem-pre-vaal-nor-te;11
laa-lon-dra-siem-pre-can-ta-ráa-laau-ro-ra.11
¿No-mea-mas-ya?-pues-de-ja-que-so-por-te11
a-so-las-mi-do-lor-ho-ra-tras-ho-ra;11
no-de-man-do-tua-mor-co-moun-te-so-ro11
¡bás-ta-me-con-sa-ber-que-yo-tea-do-ro!11
"Noa-do-roae-sa-mu-jer;-ja-más-a-cu-do11
a-men-tir-le-pa-sión-pe-ro-tú-pien-sa11
que-soy-suam-pa-ro-su-cons-tan-tees-cu-do11
de-tan-to-sa-cri-fi-cioen-re-com-pen-sa.11
Túa-zu-ce-na-gen-til-yo-car-do-ru-do11
sio-fre-cer-te-mi-ma-noes-u-nao-fen-sa11
na-dae-xi-jo-de-ti-na-da-re-cla-mo11
me-pue-des-des-pre-ciar-pe-ro-tea-mo".10
Des-pués-de-tal-re-la-to-queen-fran-que-za11
nin-gu-no-leex-ce-dió-ca-llóel-a-man-te11
in-cli-nó-tris-te-men-te-la-ca-be-za;11
ce-rró-los-o-jos-mu-do-yan-he-lan-te11
i-ra-ce-los-do-lor-mie-doy-tris-te-za11
hi-rien-doa-la-don-ce-llaen-tal-ins-tan-te11
pa-re-cí-an-de-cir-le-con-voz-ru-da:11
la-ver-dad-es-más-ne-gra-que-la-du-da.11
Qui-e-rea-le-jar-sey-su-me-dro-sa-plan-ta12
dea-quel-si-tio-que-ri-do-no-se-mue-ve11Ee
qui-e-reen-con-trar-dis-cul-pa-mas-lees-pan-ta12
de-sua-do-ra-do-la-con-duc-taa-le-ve;11Ee
qui-e-reha-blar-y-sea-nu-da-su-gar-gan-ta12
yhe-la-daen-in-te-rior-co-mo-la-nie-ve11Ee
mi-ra-con-ra-biaa-qui-en-ren-di-daa-do-ra12
y-ca-lla-gi-me-sees-tre-me-cey-llo-ra.11
¡Es-el-hu-ma-no-co-ra-zón-un-cie-lo!11
Cuan-doel-sol-de-la-di-cha-loi-lu-mi-na11
pa-re-cea-zul-y-va-po-ro-so-ve-lo11
queen-to-do-cuan-to-flo-ta-nos-fas-ci-na:11
si-loen-ne-gre-ce-con-su-som-brael-due-lo11
no-chee-ter-nael-que-su-fre-loi-ma-gi-na11
y-sien-nu-bes-loen-vuel-veel-de-sen-can-to11
ru-ge-la-tem-pes-tad-y-llue-veel-llan-to.11
¡Ah!-cuán-tris-tees-mi-rar-mar-chi-tay-ro-ta11
la-flor-de-laes-pe-ran-zay-la-ven-tu-ra11Xx
cuan-do-so-bre-sus-res-tos-so-lo-flo-ta11
el-ne-gro-man-to-de-la-no-cheobs-cu-ra;11Xx
cuan-do-vier-teen-el-al-ma-go-taa-go-ta11
su-pon-zo-ño-sae-sen-cia-laa-mar-gu-ra11Xx
y-que-ya-pa-ra-siem-preen-nues-tra-vi-da11Jj
la-pri-me-rai-lu-sión-es-tá-per-di-da.11Jj
Le-o-nor-o-yen-do-la-vul-gar-his-to-ria12
del-hom-bre-queen-con-tra-raen-su-ca-mi-no11
mi-róe-clip-sar-se-la-bri-llan-te-glo-ria11
de-su-pri-mer-a-mor-cas-toy-di-vi-no;11
su-más-dul-cees-pe-ran-za-fuei-lu-so-ria11
cul-pa-ba-noa-Man-ri-quea-su-des-ti-no11
yal-fin-le-di-joa-su-ga-lán-ca-lla-do:11Tt
-"Bien;-des-pués-de-lo-di-cho-¿quéhas-pen-sa-do?12Tt
"Tan-ta-pa-sión-por-ti-mi-pe-choen-cie-rra11
queel-do-lor-que-me-cau-sas-lo-ben-di-go;11
voya-vi-vir-sin-al-may-no-mea-te-rra10
pues-mi-cul-pa-me-re-ce-tal-cas-ti-go.11
Co-moa-na-diea-ma-ré-so-bre-la-tie-rra11
llo-ran-doy-de-ro-di-llas-te-lo-di-go11
haz-en-mi-nom-breae-sa-mu-jer-di-cho-sa11Zz
por-que-yo-qui-e-ro-ser-de-Dios-es-po-sa.12Zz
Ca-lló-la-da-mayel-ga-lán-tem-blan-do10
di-jo-con-te-nue-ya-pa-ga-doa-cen-to:11
-"Ha-ré-lo-que-me-pi-das;-tees-toy-dan-do12
prue-bas-de-mi-le-al-tad-y-ya-pre-sien-to12
que-lo-mis-mo-que-yo-te-si-gaa-man-do11
mea-ma-rás-tú-tam-bién-en-el-Con-ven-to;11
y-sies-ver-dad-Le-o-nor-que-mehas-que-ri-do12Mm
da-meu-naúl-ti-ma-prue-ba-que-te-pi-do.11Mm
"No-tu-lim-pia-pu-re-zaes-can-da-li-ces11
con-es-te-tes-ti-mo-nio-de-ter-nu-ra11Xx
nohaye-rro-res-ni-cul-pas-ni-des-li-ce10
en-treun-hom-bre-deho-nor-yun-al-ma-pu-ra;11Xx
si-va-mos-a-ser-am-bos-in-fe-li-ces11
y-sie-ter-naha-de-ser-nues-traa-mar-gu-ra11Xx
que-mi-pos-trer-a-diós-que-tual-main-vo-ca11
lo-se-lles-con-un-be-so-de-mi-bo-ca".11
Con-ra-bia-cie-gaai-ra-dayo-fen-di-da10Jj
-"No-meha-bles-más---re-pu-so-la-don-ce-lla--17
só-lo-pre-ten-des-ver-meen-vi-le-ci-da11Jj
y-man-ci-llar-me-tan-to-co-moaa-qué-lla.11
Tea-do-ro-con-el-al-may-con-la-vi-da11Jj
y-mal-di-goes-tea-mor-pe-sea-mies-tre-lla11
sihi-dal-go-noe-res-ya-ni-ca-ba-lle-ro11Hh
ni-de-boa-mar-te-nies-cu-char-te-qui-e-ro".12Hh
Man-ri-queen-ton-ces-la-ca-be-zain-cli-na11
sien-te-que-sees-tre-me-cea-quel-re-cin-to11
y-sa-can-dou-na-da-ga-flo-ren-ti-na11
que-lle-va-baes-con-di-da-ba-joel-cin-to11
co-moun-tri-bu-toa-la-bel-dad-di-vi-na11
quea-mó-con-un-a-mor-ja-más-ex-tin-to11
al-ti-vo-fie-roy-de-do-lor-des-he-cho11
di-cien-do-:-"A-diós-Le-o-nor"-lahun-dióen-su-pe-cho.14
La-da-maal-con-tem-plar-el-cuer-poi-ner-te11
en-el-din-tel-de-su-man-sión-ca-í-do11
mal-di-cien-do-lo-ne-gro-de-la-suer-te11
pre-ten-de-dar-el-be-soa-pe-te-ci-do.11Mm
Llo-ra-so-llo-za-gri-taan-te-la-muer-te11
del-hom-bre-por-su-pe-cho-tan-que-ri-do11Mm
yan-tes-de-que-ba-ja-rahas-ta-la-puer-ta11Ii
la-gen-tea-me-dren-ta-da-se-des-pier-ta.11Ii
Le-o-nor-a-to-dos-so-llo-zan-doin-vo-ca12
y-les-pi-de-la-lle-ven-al-con-ven-to11
jun-toa-Man-ri-queen-cu-yahe-la-da-bo-ca11
un-be-so-pue-de-re-no-var-sua-lien-to.11
To-dos-cla-man-o-yén-do-la:-"¡Es-tá-lo-ca!"12
ye-lla-fi-jaen-un-so-lo-pen-sa-mien-to11
con-vul-sain-qui-e-ta-lí-vi-day-tur-ba-da12Rr
ca-eal-ver-a-su-pa-dre-des-ma-ya-da.11Rr
Y-no-cuen-tan-las-cró-ni-cas-a-ñe-jas11
dea-ques-ta-tris-te-ya-mo-ro-saha-za-ña11Yy
siha-llóa-si-lo-Le-o-nor-tras-de-las-re-jas12
deal-gún-con-ven-to-de-la-Nue-vaEs-pa-ña.11Yy
Tan-fú-til-co-mo-to-das-las-con-se-jas11
siés-ta-que-na-rroa-mi-le-lec-tor-ex-tra-ña12Yy
se-pa-quea-la-man-sión-de-tal-su-ce-so11
lla-ma-la-gen-te:-"El-Ca-lle-jón-del-Be-so".12