Métrica y rima del poema La Virgen al pie de la Cruz

La Virgen al pie de la Cruz

de José Zorrilla

Versossílabasrima
consonante
rima
asonante
St-a-bat-Ma-ter-do-lo-ro-sa9Aa
Jux-ta-cru-cem-lacr-ym-o-sa8Aa
Dum-pen-de-bat-Fi-lius.6Bb
Ve-la-baen-ton-ces-el-cie-lo8Cc
Su-lum-breen-o-pa-cas-nie-blas8Dd
Y-cres-pón-de-tan-to-due-lo8Cc
Ten-dió-la-som-braen-el-sue-lo8Cc
An-chos-plie-gues-de-ti-nie-blas.8Dd
Niun-pá-ja-ro-por-el-vien-to8Ee
Niu-na-fie-ra-por-la-ro-ca8Ff
Nien-treel-mus-goa-ma-ri-llen-to8Ee
A-so-ma-rep-til-ham-brien-to8Ee
La-de-sen-te-rra-da-bo-ca.8Ff
Niel-ron-co-mar-a-lo-le-jos8Gg
En-sor-do-tu-mul-to-bra-ma8Hh
Vi-bran-doen-tur-bios-es-pe-jos8Gg
Tor-na-so-la-dos-re-fle-jos8Gg
Que-por-la-pla-ya-de-rra-ma.8Hh
Niu-na-bri-sa-niun-ge-mi-do8Ii
El-ai-re-pe-sa-doen-cie-rra8Jj
Que-do-lien-te-ya-ba-ti-do8Ii
Ya-ce-sin-fuer-zas-ten-di-do8Ii
Las-a-las-con-tra-la-tie-rra.8Jj
Gru-pos-de-nu-bes-im-pu-ras8Kk
En-laal-ta-re-gión-in-mo-bles8Ll
Ci-ñen-en-ban-das-obs-cu-ras8Kk
La-lum-bre-de-las-al-tu-ras8Kk
Con-sus-cor-ti-na-jes-do-bles.8Ll
Rá-fa-ga-de-luz-san-grien-ta8Mm
El-ne-groam-bien-te-cru-zan-do8Nn
A-ma-ga-pron-ta-tor-men-ta8Mm
U-na-na-tu-raa-lum-bran-do8Nn
Dor-mi-dao-ca-len-tu-rien-ta.8Mm
La-ro-sa-queel-au-ra-ri-za8Ññ
Se-do-blaen-el-ta-llo-se-ca8Oo
Y-de-lahier-ba-pa-ji-za7Ññ
Sos-tie-ne-la-ra-íz-hue-ca8Oo
Cam-poes-té-ril-de-ce-ni-za.8Ññ
Y-del-de-sier-toa-laen-tra-da8Pp
En-tor-pe-pa-soel-Jor-dán7Qq
A-rras-trael-a-gua-pe-sa-da;8Pp
U-na-con-o-traa-ma-rra-da8Pp
Sin-rui-do-las-on-das-van.8Rr
Y-en-los-an-chos-a-re-na-les9Ss
Por-don-de-las-on-das-cre-cen8Tt
Los-pe-na-chos-de-si-gua-les8Ss
Sa-lu-dán-do-las-no-me-cen8Tt
Pal-mas-y-ca-ña-ve-ra-les.8Ss
To-doen-tre-som-bras-ca-lla-ba;8Uu
El-mun-doen-re-po-soi-ner-me8Vv
Cu-rio-so-se-con-tem-pla-ba8Uu
Cual-de-des-per-tar-a-ca-ba8Uu
Un-hom-brey-du-da-si-duer-me.8Vv
Ví-an-seal-le-jos-en-hies-tas8Ww
Ce-rran-do-los-ho-ri-zon-tes8Xx
En-do-bles-hi-le-ras-pues-tas8Ww
Las-en-ma-ra-ña-das-cres-tas8Ww
De-los-es-car-pa-dos-mon-tes.8Xx
En-tre-los-tron-cos-des-nu-dos8Yy
Al-zan-do-las-blan-cas-lo-sas8Zz
Los-es-que-le-tos-a-gu-dos8Yy
Sa-ca-ron-dea-som-bro-mu-dos8Yy
Las-ca-la-ve-ras-me-dro-sas.8Zz
Nin-gu-noo-só-pre-gun-tar8
Lo-quee-ra-tris-te-sa-ber;8
Nin-gu-noa-cer-tóa-du-dar8
Lo-que-sa-lióa-con-tem-plar8
Y-al-can-zó-tem-blan-doa-ver.9
A-llíA-dán-el-pe-ca-dor8
A-so-móel-ges-to-con-fu-so8
Mi-ran-doen-su-de-rre-dor;8
De-ro-di-llas-de-pa-vor8
So-bre-la-pie-dra-se-pu-so.8
-¿Es-e-sa-mi-ra-za?...-di-jo9
Hi-rien-do-la-cal-va-fren-te8
Y-llo-ran-do-se-mal-di-jo8
A-su-Dios-mi-ran-do-fi-jo8
En-un-pa-loen-tre-su-gen-te.8
Se-cos-va-ci-lan-tes-flo-jos8
Mal-di-tos-en-él-tam-bién7
Los-o-tros-yer-tos-des-po-jos8
Vol-vie-ron-ha-cia-Sa-lén7
Los-sin-luz-cón-ca-vos-o-jos.8
A-lláen-la-vas-ta-lla-nu-ra8
Es-tá-laim-pí-a-ciu-dad8
Co-mo-me-re-triz-im-pu-ra8
Que-fal-saos-ten-taher-mo-su-ra8
Mer-ced-a-laobs-cu-ri-dad.8
Y-el-Gól-go-ta-mis-te-rio-so9
Le-van-ta-do-de-trás-dee-lla8
En-treu-fa-noy-ver-gon-zo-so8
Con-un-su-pli-cioho-rro-ro-so8
Ro-ta-la-fren-te-des-cue-lla.8
Es-ta-baen-hon-daa-go-ní-a8
Al-pie-de-la-cruz-llo-ro-sa8Aa
La-Ma-dre-Vir-gen-Ma-rí-a8
Y-de-la-cruz-a-fren-to-sa8Aa
El-Hi-jo-muer-to-pen-dí-a.8
Des-ga-rra-doel-san-to-pe-cho8
He-ri-do-ya-lan-ce-a-do8
Y-en-el-ma-de-ro-de-re-cho9
Des-co-no-ci-doy-des-he-cho8
El-cuer-po-des-co-yun-ta-do.8
Tan-ras-ga-das-las-he-ri-das8
Deam-bos-pies-y-deam-bas-ma-nos8
Que-ca-ye-ran-di-vi-di-das8
A-noes-tar-tan-sos-te-ni-das8
En-bra-zos-tan-so-be-ra-nos.8
Y-por-que-cul-pa-tan-fe-a8
O-fren-da-tan-san-ta-bo-rre8
Lahir-vien-te-san-gre-go-te-a8
Y-en-el-pe-ñas-coen-que-co-rre9
A-va-roel-vien-to-lao-re-a.8
A-llí-por-tie-rra-pos-tra-da8Pp
Mo-ri-bun-day-de-so-la-da8Pp
La-cas-tí-si-ma-Ma-rí-a8
Con-el-su-pli-cioa-bra-za-da8Pp
Laar-dien-te-san-gre-be-bí-a.8
Y-pa-ra-doel-mun-doen-te-ro8
A-som-bra-do-la-mi-ra-ba8Uu
Que-so-laen-do-lor-tan-fie-ro8
A-su-Dios-muer-to-llo-ra-ba8Uu
Al-pie-del-san-to-ma-de-ro.8
-¡E-lla-llo-ray-yo-pe-qué!.....8
¡Ma-drea-mo-ro-sa-per-dón7
Que-yo-le-cru-ci-fi-qué7
Yo-su-san-gre-de-rra-mé7
Y-man-ché-la-cre-a-ción!7
Yo-le-ro-bé-de-tus-bra-zos8
Sin-res-pe-toa-su-dei-dad;8
Lea-té-con-es-tre-chos-la-zos8
Pa-raa-rran-car-lees-ver-dad8
Las-en-tra-ñas-a-pe-da-zos.8
Y-tú-Ma-dreen-tu-do-lor8
Me-sán-do-te-los-ca-be-llos8
Al-ver-du-go-ma-ta-dor8
Ten-dis-te-los-bra-zos-be-llos8
De-man-dán-do-le-fa-vor.8
Por-tem-plar-su-sed-ra-bio-sa8Aa
Tú-Ma-dre-de-Dios-ben-di-ta8
Pá-li-da-la-faz-de-ro-sa8Aa
Te-pros-ter-nas-te-llo-ro-sa8Aa
An-te-la-ra-za-mal-di-ta.8
-Nohu-ma-na-de-ti-gres-fue;9
Que-si-te-vie-ron-a-ca-so8
Los-hom-bres-en-qui-en-pe-qué8
Cual-bre-zo-quees-tor-bael-pa-so8
Tea-par-ta-ron-con-el-pie.8
¡Túho-lla-da-Vir-gen-a-sí!.....7
¡Tú-que-pi-sas-de-ru-bí7
Vis-to-sa-vi-vien-teal-fom-bra8
Y-be-sael-án-gel-tu-som-bra8
Si-pa-sa-cer-ca-de-ti!8
¡Tú-dees-tre-llas-co-ro-na-da8Pp
Del-ar-dien-te-sol-ves-ti-da8
Y-de-la-lu-na-cal-za-da8Pp
Tan-tris-tey-tan-do-lo-ri-da8
Por-ra-za-tan-con-de-na-da!8Pp
¡Tú-llo-ran-do-Ma-dre-mí-a8
Cuan-dou-na-lá-gri-ma-tu-ya8
El-mun-do-res-ca-ta-rí-a8
Cuan-doel-tiem-po-le-con-clu-ya8
En-el-pos-tri-me-ro-dí-a!8
¡Tus-o-jos-llo-ro-sos-tan-to8
Cuan-doal-sol-pres-tan-su-luz!8
¡Oh-Ma-dre-por-tal-que-bran-to!8
Que-me-sal-vea-mí-tu-llan-to8
Al-pie-de-la-san-ta-cruz!8
Yo-ten-goun-re-cuer-do6
Dee-dad-más-di-cho-sa;6Aa
Tú-Ma-drea-mo-ro-sa6Aa
Lo-sa-bes-tal-vez.6
En-ton-ces-a-le-gre6
Dea-fa-nes-se-gu-ra6
So-ña-ba-ven-tu-ra6
Mi-lo-ca-ni-ñez.6
Brin-dá-ba-meen-ton-ces6
La-vi-da-pla-ce-res6
No-vien-las-mu-je-res6
El-mal-del-a-mor.6
Re-í-ay-can-ta-ba6Uu
Un-dí-ao-tro-dí-a6
Y-siem-preel-quehuí-a5
Tor-na-ba-me-jor.6
Queaun-no-mea-co-sa-ban6
Mis-dé-bi-les-a-ños6
Con-due-los-yen-ga-ños6
De-va-naa-mis-tad;6
Aun-no-de-mis-ho-ras6
De-paz-yes-pe-ran-za6
Rom-pió-la-ba-lan-za6
Laes-té-ril-ver-dad.6
El-ai-ree-raun-ve-lo6Cc
De-ri-cos-co-lo-res6
Bro-ta-ban-las-flo-res6
Aim-pul-so-del-sol;6
La-no-che-tran-qui-la6
Queen-paz-me-ve-la-ba6Uu
Del-ce-nit-col-ga-ba6Uu
Su-tur-bio-fa-rol.6
La-vi-dae-raun-sue-ño6
Li-ge-roy-flo-tan-te;6
Fin-gí-de-li-ran-te6
Del-mun-doun-jar-dín5
Cre-í-que-los-dí-as6
Que-pa-san-hu-yen-do6
Fe-li-ces-vol-vien-do6
Se-rí-an-sin-fin.6
En-ton-ces-¡oh-Ma-dre!6
Re-cuer-do-queun-dí-a6
Tu-san-taa-go-ní-a6
Con-tar-es-cu-ché:5
Con-tá-ba-laun-hom-bre6
Con-voz-las-ti-me-ra;6
Tan-ni-ño-co-moe-ra6
Pos-tré-mey-llo-ró.5
El-tem-ploe-raobs-cu-ro6
Ves-ti-dos-pi-la-res6
Se-ví-an-yal-ta-res6
De-ne-gro-cres-pón;5
Y-en-laal-ta-ven-ta-na7
Me-cién-do-seel-vien-to6Ee
Men-tí-aun-la-men-to6Ee
De-lú-gu-bre-son.6
La-voz-pia-do-sa5Aa
Tuhis-to-ria-con-ta-ba;6Uu
El-pue-bloes-cu-cha-ba6Uu
Con-san-to-pa-vor.6
O-í-a-yoa-ten-to6Ee
Y-el-hom-bre-de-cí-a:7
«Y-¡qui-én-pe-sa-rí-a7
»Ta-ma-ño-do-lor!6
»El-Hi-jo-pen-dien-te6
»De-cruz-a-fren-to-sa6Aa
»La-Ma-drea-mo-ro-sa6Aa
»Llo-rán-do-leal-pie...»6
El-llan-toa-nu-dó-me6
O-í-doy-gar-gan-ta;6
Con-lás-ti-ma-tan-ta6
Pos-tré-mey-llo-ré.5
La-voz-con-mo-vi-da6
Se-guí-a-cla-man-do6Nn
El-vien-to-zum-ban-do6Nn
Se-guí-aa-la-par;6
El-pue-blo-llo-ra-ba6Uu
Pos-tra-doen-el-sue-lo6Cc
Con-ta-ba-tu-due-lo6Cc
La-voz-sin-ce-sar.6
Mi-ma-drea-sus-pe-chos6
Mi-pe-choo-pri-mien-do6
Po-sa-ba-gi-mien-do6
Sus-la-bios-en-mí;6
Y-yo-San-ta-Vir-gen6
En-son-de-que-re-lla6
No-sé-si-por-e-lla6
Llo-ra-bao-por-ti.6
Tui-ma-gen-es-ta-ba6Uu
Do-lien-tea-mis-o-jos6
Mi-ma-dre-dehi-no-jos6
O-ra-baa-tus-pies:6
Por-qui-én-llo-róen-ton-ces7
Mi-pe-choa-fli-gi-do6Ii
Ya-nun-cahe-po-di-do6Ii
Sa-ber-lo-des-pués.5
¡Mi-ma-dre-tan-jo-ven6
Tan-be-llay-pe-na-da!6Pp
¡Mi-ma-drea-do-ra-da6Pp
Llo-ran-do-tam-bién!5
Per-dón-¡oh-Ma-rí-a!6
Soyhi-joy-laa-do-ro5
Sua-lien-toy-su-llo-ro6
Que-ma-ban-mi-sien.6
Con-vul-soa-gi-ta-do6
En-ám-bi-toes-tre-cho6
La-tir-en-su-pe-cho6
Sen-tíel-co-ra-zón;5
El-ni-ño-cre-í-a6
Y-o-róal-Cru-ci-fi-jo.....7
El-ni-ñoe-rahi-jo5
Y-a-ho-gó-suo-ra-ción.7
Ha-po-coen-mis-ho-ras6
De-cui-tay-de-due-lo6Cc
Am-pa-roen-el-cie-lo6Cc
Con-an-sia-bus-qué;5
Tu-nom-bre-me-tra-jo6
Mi-fe-so-li-ta-ria6
Y-en-hon-da-ple-ga-ria7
Tu-nom-brein-vo-qué.5
Que-yo-tam-bién-llo-ro6
Mun-da-nos-pe-sa-res6
Tam-bién-ten-goal-ta-res6
Y-fey-re-li-gión:5
Queel-go-zoy-la-ri-sa6
Queos-ten-toen-la-fren-te6
Del-al-ma-do-lien-te6
La-más-ca-ra-son.6
¡Ay-tris-te!-Ol-vi-da-do7
Noha-lléen-mia-ban-do-no6
Más-luz-que-tu-tro-no6
Más-paz-que-tua-mor;6
Y-cie-goy-per-di-do6Ii
Sin-lum-brey-sin-guí-a6
A-ti-te-pe-dí-a6
Llo-ran-do-fa-vor.6
A-ti-que-llo-ra-bas6
El-dí-a-tre-men-do6
Que-vis-te-mu-rien-do6
Al-Dios-de-la-luz:6
¡Oh-Ma-dre-queel-dí-a6
De-cuen-tas-yes-pan-to6
Me-sal-ve-tu-llan-to6
Al-pie-de-la-cruz!6
¡Ma-dre-mí-a!-Sien-tu-cie-lo8Cc
Seo-yeel-mur-mu-llo-mun-da-no8
Y-mi-cán-ti-co-li-via-no8
En-su-cón-ca-vo-so-nó;7
Si-laes-té-ril-ar-mo-ní-a8
Lle-góa-ti-del-ar-pa-lo-ca8Ff
Y-los-him-nos-que-mi-bo-ca8Ff
Sa-crí-le-ga-mur-mu-ró;7
Tien-de-los-di-vi-nos-o-jos8
¡Oh-Ma-dre!-des-de-laal-tu-ra8
Quees-pol-vo-la-cria-tu-ra;7
Cie-noy-na-daen-con-tra-rás;7
Queen-la-sen-da-de-la-vi-da8
Ca-da-pa-so-quea-de-lan-ta8
Más-dé-bil-la-tor-pe-plan-ta8
Sea-cer-caa-su-na-da-más.8
A-cuér-da-te-Ma-dre-Vir-gen8
Quea-lláen-la-ni-ñez-tran-qui-la8
Por-ti-la-cla-ra-pu-pi-la8
Con-mis-lá-gri-mas-nu-blé;7
Quehu-boun-dí-aen-quees-cu-chan-do8Nn
Lahis-to-ria-de-tus-pe-sa-res8
De-lan-te-de-tus-al-ta-res8
A-con-go-ja-do-llo-ré.7
Ol-ví-da-te-quein-sen-sa-to8
Sin-cu-rar-de-tus-do-lo-res8
Can-té-pro-fa-nos-a-mo-res8
Del-ar-pa-lú-bri-caal-son;8
A-cuér-da-te-que-na-ci-do8Ii
De-fla-cay-te-rre-na-gen-te8
Ten-go-de-tie-rra-la-men-te8
Y-de-tie-rrael-co-ra-zón.7
A-cuér-da-te-Ma-dre-mí-a8
Que-na-cí-ni-ñoy-des-nu-do8
Y-quehoya-tus-pies-a-cu-do7
Mi-na-daal-re-co-no-cer;8
Que-mi-len-guai-rre-ve-ren-te8
Cam-biaen-him-nos-in-mor-ta-les8Ss
Los-cán-ti-cos-cri-mi-na-les8Ss
Queal-zó-de-li-ran-doa-yer.8
Pues-mi-pos-tre-raes-pe-ran-za8
En-tu-no-bleam-pa-ro-fi-jo8
Rue-ga-¡oh-Ma-dre!-por-un-hi-jo9
Al-Dios-queen-gen-dró-la-luz.8
Y-en-a-quel-tre-men-do-dí-a9
De-jus-ti-cias-y-dees-pan-to8
Que-me-sal-vea-mí-tu-llan-to8
Al-pie-de-la-san-ta-cruz.8